کولیس چیست؟

کولیس یا کالیپر ابزاری دقیق برای اندازه گیری طول ، قطر داخلی ، خارجی و ارتفاع قطعات است که به سه نوع کلی کولیس ورنیه ( کولیس ساده یا کولیس دستی ) ، کولیس عقربه ایی ( کولیس ساعتی یا کولیس گیج دار ) و کولیس دیجیتال ( کولیس رقمی ) تقسیم می شوند.

تاریخچه کولیس

درمورد تاریخچه کولیس منابع و شواهد معتبری نیست و زبان ها و متون قدیمی مدارک زیادی درباره سال ساخت و سازنده آن نمی دهد و بیشتر شواهد و مدارک امروزی زیاد معتبر نیست نمی توان از آنها برای بیان تاریخچه کولیس استفاده کرد اما می توان بعضی از شواهد که اعتبار بیشتری دارند برای بیان کمی از تاریخچه آن گفت:

گفته می شود در اطراف سواحل ایتالیا و یونان نمونه هایی از اولین کولیس های چوبی از بقایای کشتی های یونانی کشف شده مربوط به قرن هاش ششم قبل از میلاد برمیگردد که بخش‌های چوبی شاخک‌های متحرک و ثابت را نشان می‌داد. با این که به‌کارگیری دسته‌ای از کولیس‌ها به کمی وجود دارد، در روم و یونان هنوز هم با آن‌ها کار می‌کنندو کولیس های این دوره تفاوت زیادی با کولیس مدرن دارد و در برخی مکاتب آن را به چین نسبت میدهند.

نمونه کولیس قدیمی

کولیس های مدرن

کولیس های مدرن توسط شخصی ژاپنی به نام میتوتویو اختراع شده و شکل های امروزی کولیس را به وجود آورد که امروزه یکی از برترین شرکت های سازنده کولیس و ابزار دقیق اندازه گیری هم به شمار می رود در این کنار نام ورنبه هم دست کمی از میتوتویو ندارد و سازنده ورنیه های امروزی است که ورنیه از نام خود گرفته است. البته در منابع مطالعه شده نام شخصی آمریکایی هم ذکر شده که توسعه و تکمیل کولیصسص های امروزی را به نسبت میدهند. در تاریخچه کولیس افراد زیادی با تکیه بر دانش خود و تلاش فراوان این دستگاه را به شکل نهایی و دقیق آن تبدیل کردند.

کولیس میتوتویو ساعتی با دو فک متوسط داخل و خارج سنج

کولیس به طور کلی از دو بخش محرک و ثابت تشکیل شده است که هر کدام بخش های دیگری دارد که در ادامه به بررسی آنان می پردازیم.

بخش ثابت و محرک کولیس از یک خط کش مدرج ساخته شده که با دو واحد متریک و اینچی اندازه گیری می شود که فک ثابت داخل و خارج سنج روی این قسمت قرار دارد.

بخش متحرک کولیس شامل موارد زیر می باشد:

دو فک متحرک داخل و خارج سنج روی این بخش قرار می گیرد.

1-غلتکی انگشت شصت در زیر قسمت متحرک برای جابه جایی آسان قرار دارد.

2-نشانگر اندازه در کولیس ورنیه به صورت اعداد حک شده و در ساعتی بصورت عقربه و دیجیتالی به شکل صفحه دیجیتالی است.

3-عمق سنج که از انتهای کولیس بیرون می آید به قسمت متحرک و فک متحرک متصل است.

4-پیچ قفل های فک متحرک که از حرکت آن هنگام خواندن جلوگیری می کند.

کولیس ها نیز از نظر کارکرد به چند دسته تقسیم می شوند مانند کولیس داخلی یا داخل سنج ، کولیس خارجی یا خارج سنج، کولیس عمق سنج ، کولیس شعاع سنج ، کولیس پایه دار ، کولیس فک کوتاه و کولیس فک بلند که هر یک در دسته کولیس های ورنیه ای ، ساعتی و دیجیتالی قرار می گیرند.

کولیس داخلی یا کولیس داخل سنج

کولیس داخلی یا کولیس داخل سنج برای اندازه گیری قطر داخلی به کار رفته و جزو کولیس های تخصصی به حساب می آید که در سه نوع ورنیه ای ، ساعتی و دیجیتالی موجود است. کولیس داخل شیار سنج که یکی از زیر مجموعه های همین کولیس است و برای اندازه گیری شیار های داخلی یک قطعه ، لوله و استوانه به کار می رود.برای مثال جهت اندازه گیری یک شیار جای اورینگ داخل یک شفت یا اندازه گیری جای شیار رینگ پیستون از کولیس شیار سنج استفاده می شود و در انواع فک بلند ، فک کوتاه و فک بلند و کوتاه و دو نوع شیار داخل و شیار خارج سنج و نوع متغیر خارج و داخل سنج موجود هستند. در زیر میتوانید نمونه هایی از این کولیس ها را مشاهده کنید.

کولیس اینسایز دیجیتال داخل سنج INSIZE

کولیس داخل شیار سنج دیجیتالی فک بلند و کوتاه

کولیس داخل شیار سنج دیجیتالی فک کوتاه

کولیس داخل شیار سنج دیجیتالی فک بلند

کولیس خارجی یا کولیس خارج سنج

کولیس خارجی یا کولیس خارج سنج برای اندازه گیری قطر خارجی شفت یا استوانه و طول و عرض قطعات استفاده می شود.این مدل هم مانند دیگر کولیس ها در سه مدل ورنیه ای ، عقربه ای و دیجیتالی موجود است .کولیس خارج سنج فک بلند و کولیس فک کوتاه از انواع کولیس های خارج سنج هستند.

نمونه کولیس ورنیه خارج سنج فک بلند

نمونه کولیس خارج سنج فک کوتاه

نمونه کولیس فک متغیر خارج و داخل سنج

کولیس عمق سنج

از کولیس عمق سنج برای اندازه گیری دقیق عمق سوراخ رزوه ، سیلندر ، استوانه ها و لوله ها استفاده می کنند که در اندازه خط کش های مختلف با طول فک های مختلف در سه نوع ورنیه ، ساعتی و دیجیتال وجود دارد.

کولیس عمق سنج ورنیه 30 سانتی متری

کولیس عمق سنج عقربه ایی میتوتویو

کولیس عمق سنج دیجیتال 15 سانت اینسایز INSIZE

کولیس شعاع سنج

کولیس شعاع سنج برای اندازه گیری دایره ها استفاده می شود . برای اندازه گیری دیسک ترمز خودرو یا اندازه گیری شعاع یک پولی یکی از بهترین پیشنهادها کولیس شعاع سنج است البته می توان از کولیس خارج هم استفاده کرد ولی ابزار تخصصی این کار شعاع سنج است.

کولیس شعاع سنج دیجیتال

کولیس شعاع سنج سه نقطه ورنیه

کولیس شعاع سنج سه نقطه دیجیتال

نحوه اندازی گیری با کولیس شعاع سنج

کولیس های دیگری هم در سطح بازار هستند که به سختی پیدا می شود و بیشتر کولیس های ذکر شده در سطح بازار موجود است البته نوع کارکرد و اندازه گیری آنها تقریبا یک است . اگر شما اندازی گیری با کولیس های ورنیه ای و ساعتی را بلد باشید با کولیس های دیگر هم می توانید کار کنید.

بهترین برندهای کولیس در بازار ایران

میتوتویو (Mitutoyo)

یکی از اولین و بهترین تولید کنندگان ابزار دقیق اندازه گیری شرکت میتوتویو است که در ژاپن فعالیت می کند. کولیس های شرکت میتوتویو از بهترین و باکیفیت ترین ابزار اندازه گیری در سطح جهان است در ایران هم موجود است. این شرکت انواع کولیس های ورنیه ای ، دیجیتالی و ساعتی را تولید می کند.

اینسایز ( INSIZE )

اینسایز یکی دیگر از تولید کنندگان کولیس و کرومتر است که در میان مشتریان در سطح جهان بسیار معروف است و جزو یکی از بهترین تولید کنندگان برتر به شمار می رود. این شرکت اتریشی محصولات خود را در چین با مواد و دستگاه های اتریشی تولید و به دیگر نقاط دنیا صادر می کند. نمایندگی این شرکت بزرگ هم اکنون در ایران مشغول فعالیت است و یکی از معتبرترین نمایندگی های این شرکت به شمار می رود.

آسیمتو (ASIMETO)

یکی از دیگر شرکت های نام آور در عرصه تولید ابزار های اندازه گیری دقیق آسیمتو است که در هنگ کنگ قرار دارد و یکی از باکیفیت ترین و بهترین کولیس هارا تولید می کند. محصولات این شرکت توسط مهندسان آلمانی و دستگاه های آلمانی_آمریکایی تولید می شود . ابزار های ساخته شده این شرکت در بازار ایران یافت می شود و یکی از شرکت های پرطرفدار در سطح جهان است.

آکاد ( ACCUD )

یکی دیگر از شرکت های اتریشی که مانند دیگر شرکت های اتریش محصولات باکیفیت را تولید و به دیگر نقاط دنیا صادر می کند که در چین تحت نظارت اتریش محصولات خود را با مواد درجه یک تولید می کند. شرکت آکاد یکی از دقیق ترین ابزار اندازه گیری را تولید و به مشتریان خود در سرتاسر دنیا می رساند.

گوانگلو یا ال جی ( LG Guanglu )

گوانگلو یا ال جی یک شرکت چینی است که ابزار هایی با کیفیت مناسب و قیمت خوب تولید می کند که طرفدار های زیادی در میان ایرانیان دارد و به دلیل قیمت مناسب آن بعد از وارد شدن به ایران رضایت مشتریان را به خود جلب کرده و انواع کولیس ها را تولید و به تمام کشور های دنیا صادر می کند.

رونیکس ( Ronix )

یکی از پرفروش ترین و معروف ترین برند های تولید کننده کولیس در ایران رونیکس است. این محصول در کنار کیفیت قیمتی مناسبی هم دارد و در ایران جزو بهترین برند های تولید کننده کولیس و ابزار آلات است. رونیکس در چین تولید و وارد بازار ایران می شود به دست مصرف کنندگان می رسد.

جمع بندی

در این مقاله ما به بررسی انواع کولیس و کارکرد آنها پرداختیم که هر یک کارکرد خاص خود را داشت متناسب با یک کار ساخته شده بود و از نظر ساخت و کیفیت متفاوت بودند البته این ملاک ها بستگی به برند و شرکت سازنده آن دارد که تمامی برند های سازنده کولیس در بالا ذکر شده که هر یک به خودی خود جزو بهترین برند های دنیا و ایران به شمار می رود. شما با مطالعه این مقالعه می توانید به نکاتی که در هنگام خرید نیاز است پی ببرید و کولیس های متناسب با کار خود را انتخاب و خریداری کنید . شما می توانید برای خرید انواع کولیس با برند های مختلف به سایت ابزار پوریا مراجعه کنید.